ŚWIATOWY DZIEŃ ZDROWIA 2015 – BEZPIECZEŃSTWO ŻYWNOŚCI: KAMPANIA W SKRÓCIE
Każdego roku Światowa Organizacja Zdrowia wybiera priorytetowy obszar ważny z punktu widzenia zdrowia publicznego, jako temat przewodni Światowego Dnia Zdrowia, który przypada na dzień 7 kwietnia, w rocznicę powstania WHO.
W 2015 r. tematem przewodnim Światowego Dnia Zdrowia będzie bezpieczeństwo żywności, które jest bardzo ważne dla wszystkich ludzi zamieszkujących naszą planetę i wielu interesariuszy, w tym rządów, społeczeństwa obywatelskiego, sektora prywatnego i agencji międzyrządowych.
Bezpieczeństwo żywności leży u podstaw bezpieczeństwa żywnościowego, jednak pomiędzy jednym a drugim występują różnice. Bezpieczeństwo żywności to obszar działań związanych ze zdrowiem publicznym mających na celu zapewnienie konsumentom ochrony przed ryzykiem zatrucia żywności i chorobami przenoszonymi drogą pokarmową o przebiegu ostrym i przewlekłym. Niebezpieczna żywność może prowadzić do wielu problemów ze zdrowiem, takich jak biegunki, choroby wirusowe (pierwsze przypadki zakażenia wirusem Ebola związane były ze skażonym mięsem pozyskiwanym z dzikich zwierząt), problemy z płodnością, zaburzenia rozwoju i nowotwory. Bezpieczeństwo żywności jest więc warunkiem koniecznym bezpieczeństwa żywnościowego.
Stale pojawiają się nowe zagrożenia dla bezpieczeństwa żywności. Zmiany w produkcji, dystrybucji i konsumpcji żywności (intensywne rolnictwo, globalizacja handlu żywnością, działalność zakładów zbiorowego żywienia i posiłki sprzedawane na ulicy), zmiany środowiskowe, pojawianie się nowych bakterii i toksyn, oporność na leki przeciwdrobnoustrojowe – wszystkie te czynniki zwiększają ryzyko skażenia żywności. Większa intensywność podróżowania i rozwój handlu zwiększają prawdopodobieństwo rozprzestrzeniania się skażenia.
Światowa Organizacja Zdrowia pomaga i zachęca wszystkie kraje do zapobiegania, wykrywania i odpowiedniego reagowania na epidemie chorób przenoszonych drogą pokarmową, zgodnie z Kodeksem Żywnościowym (Codex Alimentarius), zbiorem międzynarodowych norm dotyczących żywności, wytycznych i praktyk w zakresie wszystkich głównych artykułów spożywczych. Uznając bezpieczeństwo żywności za problem interdyscyplinarny i przedmiot wspólnej odpowiedzialności, Światowa Organizacja
Zdrowia z zadowoleniem przyjmuje udział w kampanii niepublicznych sektorów zdrowia (rolnictwo, handel, środowisko, standaryzacja) i szuka wsparcia ze strony głównych międzynarodowych i regionalnych agencji i organizacji zajmujących się żywnością, udzielaniem pomocy w kryzysowych sytuacjach i edukacją.
Światowy Dzień Zdrowia 2015 to okazja do uświadomienia rządom, producentom, przedsiębiorstwom handlowym i społeczeństwu, jak duże znaczenie ma bezpieczeństwo żywności i jaką rolę każdy z tych podmiotów może odgrywać w zapewnieniu bezpieczeństwa żywności, która trafia na talerze konsumentów.
ZDROWIE PUBLICZNE
Kluczowe fakty
(Więcej informacji: ulotka informacyjna WHO http://who.int/mediacentre/factsheets/fs399/en/)
- Dostęp do wystarczającej ilości bezpiecznej i odpowiedniej pod względem wartości odżywczych żywności ma kluczowe znaczenie dla naszego życia i dobrego stanu zdrowia.
- Niebezpieczna żywność zawierająca szkodliwe bakterie, wirusy, pasożyty lub substancje chemiczne jest przyczyną ponad 200 chorób, od biegunki do nowotworów.
- Wywoływane obecnymi w żywności i wodzie bakteriami i szkodliwymi substancjami biegunki każdego roku zabijają około 2 mln osób, w tym wiele dzieci.
- Bezpieczeństwo żywności, żywienie i bezpieczeństwo żywnościowe są ze sobą nierozerwalnie związane. Niebezpieczna żywność powoduje powstanie błędnego koła niedożywienia i chorób dotykających w szczególności niemowlęta i małe dzieci, a także osoby starsze i chore.
- Choroby przenoszone drogą pokarmową utrudniają rozwój społeczno-gospodarczy, ponieważ obciążają systemy opieki zdrowotnej i narażają na straty gospodarki krajowe, turystykę i handel.
- Żywność transportowana z miejsca, w którym jest wytwarzana, do miejsca, w którym jest konsumowana, przekracza granice wielu państw. Dobra współpraca pomiędzy rządami, producentami i konsumentami sprzyja zapewnianiu jej bezpieczeństwa.
Przenoszone drogą pokarmową choroby są zwykle zakaźne lub toksyczne w swojej naturze. Mogą być wywoływane przez bakterie, wirusy, pasożyty lub substancje chemiczne dostające się do organizmu wraz ze skażoną żywnością lub wodą.
Występujące w żywności patogeny mogą powodować silną biegunkę lub wyniszczające infekcje, takie jak zapalenie opon mózgowych. Skażenie substancjami chemicznymi może prowadzić do ostrych zatruć lub długotrwałych chorób, takich jak nowotwory. Przenoszone drogą pokarmową choroby mogą być przyczyną długotrwałej niesprawności, a nawet śmierci. Wśród przykładów niebezpiecznej żywności należy wymienić niedopieczone/ niedogotowane produkty spożywcze pochodzenia zwierzęcego, owoce i warzywa zanieczyszczone odchodami oraz małże zawierające biotoksyny morskie.
Choroby przenoszone drogą pokarmową wywoływane są głównie przez:
- bakterie
- wirusy
- pasożyty
- priony
- substancje chemiczne (występujące naturalnie i wytwarzane przez człowieka)
OGÓLNY CEL
Kampania ma na celu:
- zachęcanie rządów do poprawy bezpieczeństwa żywności poprzez przeprowadzanie kampanii zwiększających świadomość ogółu społeczeństwa oraz zwracanie uwagi na bieżące działania podejmowane w tym zakresie;
- zachęcanie konsumentów do sprawdzania, czy znajdujący się na ich talerzach posiłek jest bezpieczny (zadawanie pytań, sprawdzanie etykiet, przestrzeganie zasad higieny).
GŁÓWNE MATERIAŁY/DZIAŁANIA
- Ulotka informacyjna WHO dotycząca bezpieczeństwa żywności http://who.int/mediacentre/factsheets/fs399/en
- Zamieszczony w czasopiśmie Lancet komentarz Dyrekcji Generalnej WHO dotyczący bezpieczeństwa żywności i bezpieczeństwa żywnościowego
- Wydawane przez organy lokalne porady dotyczące przygotowywania żywności dla rodzin
- Codex Alimentarius1, Five Keys to Safer Food, Strategic plan for food safety including foodborne zoonoses 2013-2022
STRONA INTERNETOWA
Na stronie internetowej WHO zamieszczono wstępny komunikat z datą, głównym przesłaniem kampanii itp.: http://www.who.int/campaigns/world-health-day/2015/ event/en/.
