Czerniak – jeden z najbardziej złośliwych nowotworów skóry. Często pierwszym objawem czerniaka jest zmiana wielkości, kształtu,koloru powierzchni skóry, pieczenie, swędzenie, mrowienie, krwawienia, pęknięcia. Większość czerniaków ma czarny lub czarno-niebieski kolor.
Czerniak bardzo szybko daje przerzuty w zaawansowanym stadium jest praktycznie nieuleczalny. Zachorowalność na czerniaka w ciągu kilku ostatnich lat wzrosła prawie dwukrotnie. Rozwija się w większości przypadków w miejscu zmian barwnikowych, choroba ta przez długi czas może pozostawać niezauważalna. Zatem każda niepokojąca zmiana skórna powinna być skonsultowana z lekarzem, aby móc podjąć stosowne leczenie, gdyż wczesne jego wykrycie daje duże szanse na wyleczenie. Średnia wieku osób chorujących na czerniaka to od 30 do 50 lat.
Istnieje kilka odmian czerniaka:
1. Powierzchowny – jest najczęstszym typem. Zwykle charakteryzuje się płaskim i nieregularnym kształtem, przybiera kolor w odcieniach czerni i brązu.
2. Guzkowy rozpoczyna się zazwyczaj ze znamion barwnikowych lub ze zdrowej skóry. Jest podniesiony powyżej powierzchni skóry i ma różne rozmiary.
3. Plama soczewicowata – zwykle występuje u osób w podeszłym wieku. Najczęściej pojawia się na skórze twarzy, szyi i ramion zniszczonej słońcem.
4. Czerniak powierzchni dłoniowej lub podeszwowej stopy jest najmniej popularną formą nowotworu.
5. Czerniak bezbarwnikowy – jest najcięższą postacią nowotworu.
Głównymi przyczynami rozwoju czerniaka jest:
– promieniowanie ultrafioletowe
– promieniowanie jonizujące,
– promieniowanie rentgenowskie i promieniowanie elektromagnetyczne
– stałe podrażnienie skóry w wyniku narażenia jej na działanie rakotwórczych czynników chemicznych (np. barwniki, benzen, pestycydy, itp)
– oparzenia, odmrożenia
– znamiona po kontuzjach (np. siniaki, skaleczenia)
– zmiany skórne
– funkcje hormonalne ciała (okres dojrzewania, ciąża, menopauza – zmiany te w organizmie mogą znacznie zwiększyć ryzyko zachorowania na czerniaka)
– jeśli członkowie rodziny chorowali na czerniaka, zwiększa to ryzyko Twojego zachorowania
– wrażliwość skóry na promieniowanie UV. Czerniak jest najbardziej powszechny u osób z włosami w kolorze blond i rudym.
Istnieje system diagnostyczny A B C D E, który pomaga w rozpoznaniu danego typu czerniaka. Jest on oparty na pięciu głównych objawach, które wskazują na typ nowotworu:
Asymetria – czerniak jest asymetryczny względem osi innych łagodnych zmian, które najczęściej mają kształt owalny lub okrągły i są złożone z wypustek (wysp).
Border (granica) –krawędzie wzrostu są nieregularne i postrzępione.
Color – kolor zmienia się z jasnego brązu po czarny lub stalowy. Barwnik jest nierównomiernie rozłożony.
Diameter (średnica) – średnica nie przekracza 6 mm.
Evolution (ewolucja) – nowotwór zaczyna zmieniać wygląd. Jeśli zauważalne są zmiany w kolorze, rozmiarze, czy obramowaniu należy zgłosić się do lekarza.
Jak chronić się przed czerniakiem?
W tym celu musimy podjąć pewne środki ostrożności:
a)ograniczyć ekspozycję ciała na słońcu (najbezpieczniejsze godziny to do 10- ej rano i po 17-ej po południu)
b)staraj się chronić odsłoniętą skórę przed bezpośrednim działaniem promieni słonecznych
zawsze należy stosować krem do opalania. Współczynnik ochronny powinien wynosić, co najmniej 15 (filtr UV)
c)należy zachować szczególną ostrożność podczas pracy z substancjami chemicznymi,
okresowo sprawdzaj całą powierzchnię skóry, a gdy coś Cię zaniepokoi natychmiast skonsultuj się z lekarzem. W żadnym wypadku nie należy samemu próbować usuwać niechcianych zmian na skórze.
