Dla każdego rodzica zdiagnozowanie raka u swojego dziecka jest tragedią . Wszyscy rodzice czują strach, poczucie winy, smutek, lęk i złość, że to właśnie ich dziecko spotkało takie nieszczęście. Nikt nie jest przygotowany, aby usłyszeć, że ich dziecko ma chorobę zagrażającą życiu. Diagnoza i późniejsze leczenie nie jest łatwą sytuacją dla całej rodziny, rodzice cierpią i nie potrafią logicznie myśleć mając świadomość, że ich dziecko może umrzeć. W takiej sytuacji warto szczerze porozmawiać z lekarzem o diagnozie, planowanym leczeniu i jego efektach.
Jakie są najczęstsze typy nowotworów u dzieci?
Zasadniczo nowotwory złośliwe u dzieci możemy podzielić na 3 grupy:
Białaczka, która jest nowotworem krwi (nieprawidłowe komórki powstają w szpiku kostnym).
Chłoniaki – to nowotwory układu chłonnego, odpornościowego.
Guzy lite , które mogą wywodzić się z kości lub innych tkanek , dając objawy guza w różnych narządach (wątrobie, nerkach, układzie nerwowym, mięśniach i innych narządach).
Najczęstsze nowotwory u dzieci to:
Białaczka – która jest nowotworem szpiku kostnego i krwi jest najczęstszym nowotworem wieku dziecięcego. Stanowi ona około 31% wszystkich nowotworów u dzieci. Najczęstsze jej rodzaje u dzieci to: ostra białaczka limfoblastyczna i ostra białaczka szpikowa. Białaczka może powodować ból kości i stawów, zmęczenie, osłabienie, bladość skóry, krwawienie lub zasinienie, gorączka, utrata masy ciała, i inne objawy.
Rak mózgu – jest drugim co do częstości występowania i stanowi około 21% nowotworów u dzieci. Istnieje wiele rodzajów guzów mózgu, a leczenie i perspektywy dla każdego są inne.
Większość guzów mózgu u dzieci rozpoczyna się w dolnych częściach mózgu, tj. pień mózgu lub móżdżek. Mogą one powodować bóle głowy, nudności, wymioty, niewyraźne lub podwójne widzenie, zawroty głowy i problemy z chodzeniem.
Neuroblastoma (nerwiak zarodkowy)– nerwiak rozpoczyna się w pierwszych formach komórek nerwowych występujących w rozwijającym się zarodku. Ten typ raka występuje u niemowląt i małych dzieci. Jest rzadko spotykany u dzieci w wieku powyżej 10-tego roku życia. Może powodować bóle kości i gorączkę, utratę masy ciała, senność, osłabienie i bladość. Nerwiak zarodkowy jest jednym z niewielu nowotworów złośliwych, które mogą ulec spontanicznej regresji, przechodząc od postaci niezróżnicowanej do łagodnej, dobrze zróżnicowanej.
Guz Wilmsa – zaczyna się w jednej lub rzadko w obu nerkach. Jest to najczęściej występujący nowotwór u dzieci wieku 3-4 lat. Może pojawiać się jako obrzęk lub guz w brzuchu (jamie brzusznej). Czasami dziecko może mieć inne objawy, takie jak gorączka, ból, nudności lub brak apetytu.
Chłoniaki – nowotwory te zaczynają się w pewnych komórkach systemu odpornościowego zwanego limfocytami, w skład którego wchodzi układ chłonny. Najczęściej chłoniaki rozwijają się w węzłach chłonnych, grasicy, śledzionie i szpiku kostnym. Objawy chłoniaka przypominają objawy przeziębienia co opóźnia postawienie trafnej diagnozay czego konsekwencją jest mniejsza szansa na wyleczenie. Chłoniaki mogą powodować utratę masy ciała, brak apetytu, gorączkę, zmęczenie, powiększenie węzłów chłonnych. Występują dwa główne typy chłoniaków:
ziarnica złośliwa (chłoniak Hodgkina )
chłoniaki nieziarnicze
Mięsak mięśni poprzecznie prążkowanych.Ten typ raka może rozpocząć się w obrębie głowy, szyi, pachwin, jamy brzusznej, miednicy. Jest najbardziej rozpowszechnionym typem mięsaka tkanek miękkich u dzieci. Stanowi około 3% nowotworów dziecięcych. Leczenie obejmuję chirurgię, chemioterapię i radioterapię lub kombinację tych metod.
Siatkówczak. Złośliwy nowotwór oka, który rozpoczyna się w gałce ocznej. Stanowi około 3% nowotworów u dzieci. Zazwyczaj występuje u dzieci w wieku około 2 roku życia. Małe guzy można leczyć chirurgią laserową lub krioterapią. Promieniowanie jest wykorzystywana zarówno dla lokalnego guza jak również w przypadku większych guzów. Chemioterapia wykorzystywana jest gdy pacjent ma przerzuty. Natomiast w stytuacji gdy pacjent nie reaguje na leki i inne metody leczenia konieczna jest interwencja chirurgiczna.
Nowotwory kości. Pierwotne nowotwory kości (nowotwory, które rozpoczynają się w kościach) stanowią około 4% nowotworów dziecięcych.
Dwa podstawowe typy nowotworów kości , które występują u dzieci to:
1. Kostniakomięsak – najczęściej występuje u nastolatków i zazwyczaj rozwija się w obszarach kości długich tworzących staw kolanowy oraz na odcinku kości ramiennej. Nowotwór często powoduje ból i obrzęk kończyn, który nasila się w nocy. Leczenie nie jest proste i obejmuje chemoterapię i często resekcję (amputację kończyn lub części kończyny, która jest zajęta przez nowotwór), po której konieczna jest ponowna chemioterapia.
2. Mięsak Ewinga. Najczęstszym miejscem występowania mięsaka Ewinga to: miednica (kość udowa), klatka piersiowa (żebra lub łopatki), nogi – głównie w kościach długich. Jest drugim co do częstości występowania (po kostniakomięsaku) złośliwym nowotworem kości. Objawem jest obrzęk i ból w obszarze guza. Najlepsze efekty leczenia daje chemoterapia i chirurgiczne usunięcie guza.
Z biegem lat perspektywa dla dzieci, u których zdiagnozowano raka znacznie wzrosła i wskaźnik przeżycia w ostatnich dziesięcioleciach poprawił się, jednak w przypadku niektórych nowotworów, w szczególności białaczki limfoblastycznej, czy chłoniaka wskaźnik jest dramatyczny.
Przyczyny większości nowotworów wieku dziecięcego, nie są znane. Około 5% wszystkich nowotworów u dzieci jest spowodowana przez mutację genów, która może być dziedziczona od rodziców. Większość nowotworów u dzieci, jak i u osób dorosłych rozwija się w wyniku mutacji w genach, które prowadzą do niekontrolowanego wzrostu komórek i powstanwania raka. U dorosłych te mutacje genowe są często wynikiem narażenia na czynniki środowiskowe, takie jak dym papierosowy, nadużywanie alkoholu, zła dieta czy też promieniowanie ultrafioletowe. Natomiast u dzieci czynniki te są trudne do określenia.
Różne rodzaje nowotworów, które rozwijają się u dzieci często różnią się od tych, które rozwijają się u osób dorosłych. Nowotwory u dzieci są często wynikiem zmian DNA w komórkach, które odbywają się w bardzo wczesnym życiu, czasem nawet przed urodzeniem. Za każdym razem, komórka przygotowuje się do podziału na dwie nowe komórki. Po czym nastęuje skopiowanie DNA, jednak proces ten nie jest idealny i czasami mogą pojawić się błędy, w szczególności wtedy, gdy komórki szybko rosną. Taki rodzaj mutacji genów może się zdarzyć w każdej chwili naszego życia i nazywa się mutacjami nabytymi.
Bywa, że nowotwór dotyka dziecko a nawet niemowlę. Czasem noworodek rodzi się już z guzem nowotworowym. Nowotwór u dziecka to jednak nie wyrok. Najważniejsza jest szybka i trafna diagnoza oraz to aby dziecko trafiło do onkologa, który podejmie decyzję o sposobie leczenia.
