Procedury adopcyjne w Polsce
Dla osób, które latami bezskutecznie starają się o potomstwo adopcja to często jedyne rozwiązanie. Kiedy przyszli rodzice podejmą już decyzję o adopcji czeka ich długotrwała procedura, mająca na celu sprawdzenie czy są gotowi emocjonalnie i materialnie by zostać rodzicami. Procedury składają z etapów, które skutecznie sprawdzą ich wytrwałość.
- Wszystko rozpoczyna się od wybrania jednego z ośrodków adopcyjnych. Na tym etapie pracownik ośrodka pyta przyszłych rodziców m. in. o motywy podjęcia decyzji o adopcji. Jakie pobudki nimi kierują, czy jest to niemożność posiadania biologicznych dzieci czy np. chęć zapewnienia sobie opieki na starość. Na takim spotkaniu kandydaci na rodziców pytani są też o preferencje dotyczące dziecka jakie by chcieli zaadoptować. Czy woleliby niemowlę, czy mogą zaadoptować dziecko chore lub z obciążeniami genetycznymi itp.
- Na tym etapie następuje rejestracja kandydatów w ośrodku adopcyjnym. Pracownik ośrodka informuje ze wszystkimi szczegółami o przebiegu procesu adopcyjnego, prosi o wypełnienie ankiety i zakłada teczkę, w której gromadzone będą wszystkie potrzebne dokumenty.
III. Następuje budzący obawy u przyszłych rodziców proces kwalifikacyjny. Służy bliższemu poznaniu małżonków, ich wzajemnej relacji i przygotowaniu ich do rodzicielstwa. Pracownicy ośrodka odwiedzają przyszłych rodziców w domu w celu sprawdzenia warunków dla rozwoju dziecka. Sprawdzają również zachowania rodziców w ich naturalnym środowisku życia. Taka wizyta jest zawsze wcześniej zapowiedziana.
- Na tym etapie procedur adopcyjnych dochodzi do wydania przez komisję kwalifikacyjną opinii o rodzicach. W skład takiej komisji wchodzą: pracownicy ośrodka adopcyjnego, psycholog, lekarz, prawnik,a w ośrodkach wyznaniowych również duchowni. Komisja spotyka się na wspólnym zebraniu i opiniuje przyszłych rodziców na podstawie kwalifikacji formalnych i zebranych dokumentów.
- Po pozytywnej opinii od komisji, następuje przedstawienie dziecka przyszłym rodzicom. Najpierw rodzice dostają do wglądu dokumentację związaną z dzieckiem i oglądają jego zdjęcia. Później dochodzi do spotkania na żywo. Zazwyczaj procedury adopcyjne trwają 9 miesięcy, mają przypominać naturalny proces oczekiwania na dziecko. Niekiedy jednak proces przysposobienia dziecka wydłuża się do ponad roku.
- Podczas okresu przysposobienia odbywają się regularne spotkania rodziców z dzieckiem. Obydwie strony mają wtedy szansę lepiej się poznać i ze sobą oswoić.
VII. Po bliższym poznaniu rodzice potwierdzają chęć adoptowania dziecka. Opiekun prawny prosi sąd o zgodę na zmianę pobytu dziecka. Gdy sąd wyrazi zgodę dziecko może już zamieszkać u przyszłych rodziców.
VIII. Kolejnym etapem jest złożenie do sądu rodzinnego wniosku o adopcję wraz z kompletem wymaganych dokumentów. W okresie od złożenia wniosku do rozprawy sądowej, pracownicy placówki adopcyjnej odwiedzają rodzinę w celu zbadania, jak małżeństwo radzi sobie z opieką nad dzieckiem.
- W końcu dochodzi do rozprawy w sądzie o przysposobienie dziecka. Rodzice pytani są ponownie o pewność ich decyzji i prosi pracowników ośrodka adopcyjnego o wydanie opinii na temat kandydatów. Po orzeczeniu zgody na adopcję trzeba poczekać jeszcze 3 tygodnie, aby postanowienie się uprawomocniło.
- Na ostatnim etapie postępowania adopcyjnego, rodzice muszą udać się do Urzędu Stanu Cywilnego w miejscu urodzenia dziecka. Odbierają tam nowy odpis aktu urodzenia dziecka z ich nazwiskiem i zapisem, że to oni są jego rodzicami.
W Polsce adopcji dokonać mogą już nie tylko małżeństwa, ale i osoby samotne. Warunkami które muszą spełniać kandydaci na rodziców są: dobre warunki materialne, dostęp do leczenia i kształcenia się. Małżeństwa muszą udowodnić, że są w trwałym związku opartym na wzajemnym szacunku i że są jednomyślni w sprawie adopcji. Warunkiem, który musi być spełniony to różnica wieku pomiędzy rodzicami, nie może być większa niż 40 lat. Potencjalni rodzice powinni być również wolni od jakichkolwiek uzależnień.
Warto wiedzieć, że nie każde dziecko przebywające w domu dziecka może zostać zaadoptowane. Szansę na nowy dom mają tylko te dzieci, których biologiczni rodzice zrzekli się praw rodzicielskich lub zmarli. Najczęściej praw rodzicielskich zrzekają się osoby w trudnej sytuacji materialnej, rodziny wielodzietne i niepełnoletnie matki.
Niekiedy z ważnych powodów może dojść do rozwiązania adopcji. Obydwie strony, adoptowany
i adoptujący mogą zażądać rozwiązania stosunku przysposobienia. Najczęściej dotyczy to przypadku gdy nastąpi trwały rozkład więzi między obydwoma stronami. Rozwiązanie adopcji nie jest możliwe, gdy wskutek niego mogłoby ucierpieć dobro małoletniego dziecka. Sąd orzekając rozwiązanie stosunku przysposobienia może nałożyć na rodziców obowiązki alimentacyjne.
Gdy dojdzie do śmierci rodziców lub dziecka rozwiązanie stosunku przysposobienia nie jest dopuszczalne, chyba że przysposabiający zmarł po wszczęciu sprawy o rozwiązanie stosunku przysposobienia. W tej sytuacji rolę przysposabiającego w procesie obejmie kurator ustanowiony przez sąd. Nie ma możliwości rozwiązania przysposobienia, na które rodzice przysposobionego wyrazili przed sądem opiekuńczym zgodę bez wskazania osoby przysposabiającego. W takiej sytuacji przysposobienie nie stoi na przeszkodzie ponownemu przysposobieniu za życia przysposabiającego.
Jakie są skutki rozwiązania adopcji? Jeżeli do rozwiązania adopcji doszło po śmierci przysposabiającego, przyjmuje się że skutki przysposobienia ustały z chwilą jego śmierci. Jest możliwość by adoptowany zachował nazwisko nabyte poprzez przysposobienie oraz otrzymane imię lub imiona. Gdy są ważne powody, sąd na wniosek rodziców lub dziecka może w orzeczeniu o rozwiązaniu stosunku przysposobienia postanowić, że dziecko powraca do nazwiska, które nosiło przed adopcją. Na wniosek dziecka sąd może orzec również powrót do poprzednio noszonego przez nie imienia czy imion. Powództwo o rozwiązanie przysposobienia może wytoczyć również prokurator.
